મોટા થતા બાળકોનું બેદરકાર અને જીદ્દી વલણ ક્યારેક માતા-પિતા માટે માથાનો દુખાવો બની જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, માતા-પિતા ઘણીવાર તેમના બાળકોને સુધારવા માટે જાણતા-અજાણતા કેટલાક પગલાં લે છે, જે ભવિષ્યમાં તેમનાથી દૂર રહેવાનું કામ કરી શકે છે. જો કે કોઈ પણ મા-બાપ એવું ઈચ્છતા નથી કે તેમનું બાળક બેદરકાર બને, પરંતુ બાળપણથી જ બાળકની માવજત કરવાની જરૂર છે. જો તમારી સ્થિતિ પણ આવી જ છે તો તમારા બાળકની આદતો સુધારવા માટે તેને બૂમો પાડવા કે ઠપકો આપવાને બદલે આ 5 ટિપ્સ અપનાવવાનું શરૂ કરો.
બાળકોને જવાબદાર બનાવવા માટે માતા-પિતાએ આ ટિપ્સ ફોલો કરવી જોઈએ-
અન્ય બાળકો સાથે સરખામણી ન કરો-
ઘણી વખત માતાપિતા તેમના બાળકની તુલના તેમના મિત્રો અને સંબંધીઓના બાળકો સાથે કરવાનું શરૂ કરે છે. પરંતુ આમ કરવાથી બાળકના મનમાં નકારાત્મક લાગણીઓ પેદા થઈ શકે છે. જેના કારણે તે અન્ય બાળકોની સરખામણીમાં પોતાને ઓછો આંકવા લાગે છે અને આમ કરવાથી તેનો આત્મવિશ્વાસ પણ ઓછો થવા લાગે છે. બાળકોને પ્રેમથી સમજાવો કે દરેક વસ્તુને બેદરકારીથી લેવાની તેમની આદત તેમના જીવન પર કેવી અસર કરી શકે છે. આમ કરવાથી, દરેક વસ્તુને બેદરકારીથી જોવાનું તેમનું વલણ ધીમે ધીમે સુધારી શકાય છે.
પોતાનું કામ જાતે કરવાની ટેવ પાડો-
ઘણા માતા-પિતા પોતાના બાળકનું દરેક કામ જાતે જ કરવા લાગે છે. આમ કરવાથી તમે તેને ક્યારેય આત્મનિર્ભર બનવા દેતા નથી. તમારા બાળકને હંમેશા પોતાનું કામ જાતે કરવાની આદત બનાવો. તમારા દાંત સાફ કરીને પ્રારંભ કરો. પ્રથમ તેમને પોતાને બ્રશ કરવા માટે કહો. જ્યારે તેઓ પૂર્ણ થઈ જાય, ત્યારે તમે એકવાર પણ તપાસ કરીને સ્વચ્છતાથી સંતુષ્ટ થઈ શકો છો. તે પછી ધીમે ધીમે બાળકને તેના કપડા ફોલ્ડ કરીને અલમારીમાં રાખવા કહો. બાળકની દિનચર્યામાં આવી નાની-નાની આદતોનો સમાવેશ કરવાથી તેઓ ઉંમરની સાથે મોટા કાર્યો પણ જવાબદારીપૂર્વક કરતાં શીખશે.
બાળકની ભૂલ કહો-
તમારા બાળકને ભૂલ કરવા બદલ માર મારવા કે સજા કરવાને બદલે તેને તેની ભૂલનો અહેસાસ કરાવો. પોતાની ભૂલ સમજ્યા બાદ તે તેને સુધારવાનો પ્રયત્ન કરશે. ધ્યાનમાં રાખો, નાની નાની બાબતો માટે બાળકને સજા કરવાથી બાળકોને તેમની ભૂલનો અહેસાસ થતો નથી અને તેઓ જિદ્દી બની જાય છે. બાળકોને તેમની ભૂલોનો અહેસાસ કરાવવાથી તેઓ બેદરકાર રહેવાનું બંધ કરે છે અને જવાબદાર બને છે.
બાળકોના વખાણ કરવાથી બચશો નહીં-
બાળકોના વખાણ કરવાથી ક્યારેય બચશો નહીં. જ્યારે તેઓ નાના-નાના કામ જાતે કરે છે, ત્યારે તમે તેમના વખાણ કરીને તેમનો આત્મવિશ્વાસ વધારી શકો છો. માતાપિતા માટે એવું વિચારવું ખોટું છે કે બાળકોના વખાણ કરવાથી તેઓ બગાડે છે. તેના બદલે, વખાણ બાળકોને વધુ જવાબદારીઓ ઉપાડવા પ્રેરે છે.
એક સાથે અનેક કાર્યો ન આપો-
બાળકને જવાબદાર બનાવવા માટે, ઘણી વખત માતાપિતા તેને એક સાથે કરવા માટે ઘણા કાર્યો આપે છે. પણ આવું ન કરો. જ્યારે તમે બાળક પર એક સાથે અનેક કાર્યોની જવાબદારી લાદી દો છો. ઉપરાંત, જો તમે તેમની પાસેથી બધું સારું કરે તેવી અપેક્ષા રાખો છો તો તમે અજાણતા તેમની સાથે ખોટું કરી રહ્યા છો. બાળક પાસેથી તમારી અપેક્ષાઓ મર્યાદિત રાખો. તેમને નાના-નાના કાર્યો કરવા માટે આપો અને તેમના તમામ પ્રયત્નોની પ્રશંસા કરો. એક સાથે અનેક કાર્યો જોઈને બાળક ગભરાઈ જાય અને કામથી કંટાળી જાય. જેના કારણે તે જવાબદારી અનુભવશે નહીં.
