19 મે, 2023 સુધીમાં, ચલણમાં રહેલી ₹2000ની 97.82% નોટો બેંકોને પરત કરવામાં આવી છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ આજે (3 જૂન) આ માહિતી આપી છે. RBI અનુસાર, 31 મે, 2024 સુધી લોકો પાસે માત્ર ₹7,755 કરોડની નોટો જ બચી હતી. આ નોટો પાછી ખેંચવાની જાહેરાત સમયે દેશમાં ₹3.56 લાખ કરોડના મૂલ્યની નોટો ચલણમાં હતી.
આ વર્ષે 19 મેના રોજ RBIએ ₹2000ની નોટોને ચલણમાંથી હટાવવાની જાહેરાત કરી હતી. આરબીઆઈએ કહ્યું હતું કે આ નોટો હજુ પણ લીગલ ટેન્ડર રહેશે. 2016માં નોટબંધી બાદ 2000 રૂપિયાની નોટ ચલણમાં આવી હતી. બેંકોમાં નોટો બદલવા અથવા જમા કરાવવાની છેલ્લી તારીખ 7 ઓક્ટોબર 2023 હતી. હવે માત્ર RBIની 19 ઈસ્યુ ઓફિસમાં જ નોટો બદલી કે જમા કરાવી શકાશે.
બેંક નોટ ડિપોઝીટ/એક્સચેન્જ ધરાવતી RBIની 19 ઓફિસો અમદાવાદ, બેંગલુરુ, બેલાપુર, ભોપાલ, ભુવનેશ્વર, ચંદીગઢ, ચેન્નાઈ, ગુવાહાટી, હૈદરાબાદ, જયપુર, જમ્મુ, કાનપુર, કોલકાતા, લખનૌ, મુંબઈ, નાગપુર, નવી દિલ્હી, પટના અને તિરુવનંતપુરમમાં છે. .
બેંક ખાતામાં ગમે તેટલી નોટો જમા થઈ શકે છે
20 હજાર રૂપિયા સુધીની 2000ની નોટ એક સમયે બદલી શકાશે. જો તમે આ તમારા બેંક ખાતામાં જમા કરાવવા માંગતા હો, તો તમે ઇશ્યૂ ઓફિસ દ્વારા ₹ 2000 ની કોઈપણ નોટ જમા કરાવી શકો છો.
2018-19થી 2000 રૂપિયાની નોટોનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરવામાં આવ્યું હતું
2000 રૂપિયાની નોટ નવેમ્બર 2016માં બજારમાં આવી હતી. ત્યારે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 500 અને 1000 રૂપિયાની નોટો બંધ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. તેમની જગ્યાએ 500 અને 2000 રૂપિયાની નોટો નવી પેટર્નમાં જારી કરવામાં આવી હતી. જોકે, આરબીઆઈએ વર્ષ 2018-19થી 2000 રૂપિયાની નોટ છાપવાનું બંધ કરી દીધું છે. જ્યારે 2021-22માં 38 કરોડ રૂપિયાની 2000 રૂપિયાની નોટોનો નાશ કરવામાં આવ્યો હતો.
RBIએ નોટો પાછી ખેંચવાનો નિર્ણય કેમ લીધો?
રિઝર્વ બેંકે આ નિર્ણય ‘ક્લીન નોટ પોલિસી’ હેઠળ લીધો છે. ‘ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ લોકોને ચલણી નોટો પર કંઈપણ ન લખવાની વિનંતી કરવામાં આવી છે, કારણ કે આમ કરવાથી તેમનો દેખાવ બગડે છે અને તેમનું જીવન પણ ઘટી જાય છે. લોકોને વ્યવહારો માટે સારી ગુણવત્તાવાળી બેંક નોટો (કાગળનું ચલણ) આપવાના લક્ષ્યને હાંસલ કરવા માટે ક્લીન નોટ પોલિસી લાગુ કરવામાં આવી છે.
